اوراق مشارکت

اوراقی هستند که به موجب آن شخص سرمایه گذار بخشی از سرمایه مورد نیاز سرمایه پذیر را برای اجرای پروزه هایش تامین می کند و بر اساس توافق طرفین،در سود و زیان آن شرک می شود و در پایان  هر دوره مالی پس از کسر هزینه ها سود به دست آمده بر حسب نسبت هایی که در قرارداد توافق شده بین صاحب سرمایه (سرمایه گذار)و عامل اقتصادی (سرمایه پذیر)تقسیم می شود.می تون این اوراق را در شمار اسناد تجاری در نظر گرفت.

اشخاص مجاز به صدور اوراق مشارکت

اشخاص حقوقی ذیل  مجاز به صدور اوراق مشارکت هستند:

1-دولت

2-شرکت های دولتی

3-شهرداری ها

4- سایر موسسه ها و نهادهای عمومی غیردولتی

5-موسسه های عام المنفعه

6-شرکتهای وابسته به هریک از دستگاه های فوق

7-شرکت های سهامی عام و سهامی خاص

8-شرکتهای تعاونی تولید(و مصرف)

تفاوت اوراق قرضه و اوراق مشارکت:

اوراق قرضه ریشه در عقد قرض با بهره معین وثابت دارند و از همین رو  توسط شورای نگهبان ربوی شناخته شده اند. اما اوراق مشارکت ریشه در عقد مشارکت مدنی با سود علی الحساب دارند(ماده52 لایحه اصلاح قانون تجارت )

اوراق قرضه تا قبل از ابطال فقط در شرکت های سهامی عام قابل صدور بود اما اوراق مشارکت محدود به  شرکتهای سهامی عام نیستند و توسط اشخاص که گقته شد قابل صدورند.

موارد صدور اوراق مشارکت

اوراق مشارکت برای مصارف ذیل قابل صدور است :

-طرح های عمرانی انتفاعی دولت که در قوانین بودجه سالانه کل کشور مندرج است

- طرح های سوداور تولیدی و ساختمانی و خدماتی

-مصرف وجوه حاصل از واگذاری اراق مشارکت در غیر اجرای طرح های مربوط در حکم تصرف غیر قانونی در وجوه و اموال عمومی محسوب می شود.

شرایط صدور اوراق مشارکت

اگر دولت بخواهد اوراق مشارکت منتشرکند  صرفا  برای تامین منابع مالی مورد نیاز جهت اجرای طرح های عمرانی انتفاعی دولت مجاز است.

به غیر از دولت اگر سایر دستگاه های مجاز بخواهند اوراق مشارکت منتشر کنند باید قواعدی را رعایت کنند:مانند :

در شرکت های دولتی  انتشار اوراق مشارکت باید به تصویب مجمع عمومی شرکت برسد.حداکثر میزان اوراق مشارکت قابل انتشار برای دستگاه های دولتی ،در هر سال با توجه به سیاستهای پولی و مالی کشور توسط شورای پول و اعتبار تعیین و اعلام می گردد.

سازمان بورس و اوراق بهادار طرح مشمول اوراق  مشارکت را بررسی کرده و در صورتی که دارای توجیهات اقتصادی فنی و مالی باشد، پس از ارائه تضمین کافی توسط موسسه و یا شرکت متقاضی به بانک عامل مجوز انتشار اوراق مشارکت را به میزان لازم صادر خواهد کرد.

اقسام اوراق مشارکت

الف-اوراق مشارکت ساده: که دارنده در سررسید اصل مبلغ و سود آن را دریافت می کند.

ب-اوراق مشارکت مرکب: فقط در شرکتهای سهامی عام قابل صدورند و خود بهدو نوع تقسیم می شوند:

*اوراق مشارکت قابل تبدیل به سهام: برای صدور این اوراق  مجمع عموم فوق العاده  سرمایه شرکت را افزایش نمی دهد بلکه اجازه آن را به هیات مدیره می دهد تا هیات دیره بتواند معادل اوراق مشارکتی که دارندگان آ نها

* اوراق مشارکت قابل تعویض به سهام: برای صدور این اوراق، مجمع عمومی فوق العاده خود سرمایه شرکت را به مبلغی حداقل به میزان اوراق مشارکت افزایش می دهد که این افزایش سرمایه  موقتا توسط یک یا چند بانک یا موسسه مالی و اعتباری پذیره نویسی می شود تا دارنده ورقه مشارکت بتواند تا قبل از سررسید آن اقدام به تعویض ورقه مشارکت باسهم نماید.

شیوه نقل و انتقال اوراق مشارکت : این اوراق قابل انتقال قهری (به واسطه ارث)و انتقال ارادی (به موجب قرارداد) هستند. خرید و فروش این اوراق به دو طریق امکان پذیر است:

-به نحو مستقیم بین فروشنده و خریدار

-از طریق بازار بورس اوراق بهادار