طرق وصول وجه چک
وصول وجه چک
طرق وصول وجه چک: به 3 روش است : الف-اقامه دعوای حقوقی، ب- صدور اجراییه توسط اداره ثبت اسناد، ج-طرح شکایت کیفری
الف-اقامه دعوای حقوقی
دارنده چک می تواند علیه صادر کننده و ظهرنویسان و ضامنین ایشان اقامه دعوا کند و کلیه مسئولین تادیه چک در برابر او مسئولیت تضامنی دارند.
وظایف دارنده چک:
دارنده چک برای آن که بتواند علیه صادرکننده و ظهرنویسان اقامه دعوی کند و از مسئولیت تضامنی آن ها برخوردار شود باید وظایف ذیل را رعایت کند:
1-مطالبه وجه چک ظرف 15 روز از تاریخ صدور چک(محل صدور و تادیه یکسان)
یا 45 روز (اگر محل صدور و تادیه دو جای مختلف از ایران باشد)
یا 4 ماه (اگر محل صدور خارج از ایران و محل تادیه ایران باشد)
و اعتراض عدم تادیه (واخواست)
اگر محل صدور چک داخل ایران و محل تادیه چک خارج از ایران باشد، مهلت ارائه چک و اخذ گواهی عدم پرداخت تابع قانون همان کشور خارجی است.
2-اقامه دعوا ظرف حداکثر یک سال از تاریخ عدم تادیه (اگر محل تادیه چک داخل ایران باشد)یادو سال از تاریخ عدم تادیه (اگر محل تادیه چک خارج از ایران باشد)
بررسی حدود مسئولیت مسئولین چک
اگر دارنده به تکالیف خود (مطالبه ی وجه طبق مواعد گفته شده قانونی و اعتراض عدم تادیه
صادرکننده و ظهرنویسان در برابر دارنده چک مسئولیت تضامنی دارد و او می تواند به هر یک از مسئولین چک مجتمعا یا منفردا مراجعه کند و تمام یا بخشی از وج چک را از همه،هر یک،یا چند نفر آن ها که بخواهد دریافت کند .
رعایت ترتیب در دریافت وجه از مسئولین وجود ندارد .یعنی لازم نیست که دارنده به ظهرنوس ماقبل خود رجوع کند،بلکه دارنده می تواند به هر شخصی که بخواهد یا با چند نفر یا تمام مسئولین به نحو تضامنی مراجعه کند.
پس از آن که دارنده به یکی از ظهرنویسان رجوع کند و وجه چک را از او دریافت کند همین حق را هر یک از ظهرنویسان نسبت به صادرکننده و ظهرنویسان ماقبل خود داراست.
اگر دارنده به تکالیف قانونی خود مبنی بر اعتراض عدم تادیه و اقامه دعوی در مواعد خاص عمل نکرده باشد دیگر نمی تواند از مسئولیت تضامنی صادرکننده و ظهرنویسان استفاده کند در اینصورت دارنده چک طبق ماده315قانون تجارت:فقط می تواند به صادرکننده چک و ضامن او رجوع کند. اگر صادرکنندهاثبات کند وجه چک به دلیلی که منتسب به بانک بوده مانند دعوای ورشکستگی بانک از بین رفته است دعوای دارنده علیه صادرکننده مسموع نخواهد بود.
اگر هر یک از مسئولین چک اگر ضامن داشته باشد مسئولیت ضامن در قالب مسئولیت مضمون عنه است یعنی اگر مضمون عنه مسئول باشد ضامن او نیز مسئول است و اگر مضمون عنه مسئول نباشد ضامن او نیز مسئول نخواهد بود .
ب-وصول وجه چک از طریق اجراییه ثبت
1-چک های صادره بر عهده ی بانک هایی که طبق قوانین ایران در داخل کشور تاسیس شده اند و همچنین شعب آن ها در خارج از کشور در حکم سند لازم الاجراست در این مورد تفاوتی بین بانک های دولتی و خصوصی نیست.
2-اگر محال علیه چکی بانکی باشد که بین ایران و یک کشور خارجی مشترک است چنانچه تابعیت آن بانک، ایرانی باشد چک صادره در حکم سند لازم الاجراست؛ولی اگر تابعیت آن بانک غیر ایرانی باشد چک صادره بر عهده آن در حکم سند لازم الاجرا محسوب نمی شود.
3-چک سندی عادی است اما در عین حال لازم الاجرا هم می باشد
چک از مزایای اسناد رسمی فقط مزیت لازم الاجرا بودن برخودار است .
برای صدور اجراییه دارنده چک باید اصل چک و اصل گواهی نامه عدم پرداخت را به اجرای ثبت اسناد محل تسلیم کند برخلاف طرح دعوی در محاکم دادگستری که مستلزم تسلیم تصویر چک و گواهی نامه عدم پرداخت است
برای صدور اجراییه دارنده چک اعم است از کسی که چک در وجه او صادر گردیده یا به نام او پشت نویسی شده یا حامل چک (در مورد چک های در وجه حامل) یا قائم مقام قانونی آن ها مانند وراث.
اداره ثبت محل وقوع شعبه ای که صادر کننده چک در آن شعبه افتتاح حساب کرده است برای صدور اجراییه صالح است .
اجرای چک هایی که بر عهده شعب بانک های ایرانی در خارج از کشور صدر شده اند در اجرای ثبت تهران به عمل می اید.
ج-طرح شکایت کیفری
دارنده چک با رجوع به دادسرا از صادرکننده ، شکایت طرح می کند .صدور چک پرداخت نشدنی طبق مواد 3 و 7 قانون صدور چک ، عنوان کیفری دارد و قابل مجازات است ابتدا باید دارنده چک با رجوع به دادسرا خواستار تعقیب کیفری صادرکننده شود پس از انجام تحقیقات مقدماتی در دادسرا و صدور کیفرخواست دادگاه کیفری برای صادرکننده چک پرداخت نشدنی مجازات مقرر می کند. در این خصوص باید توجه داشت که:
صرف مجازات فرد برای دارنده ی چک نفعی در وصول مطالباتش نخواهد داشت از همین رو دارنده چک برای مطالبه مبلغ چک و خساراتی که به او وارد شده است مانند خسارات تاخیر تادیه،ابطال تمبر دادرسی، حق الوکاله وکیل باید دادخواستی بنا بر قانون آیین دادرسی مدنی تنظیم کند و آن را به همان دادگاه کیفری که مشغول رسیدگی به اصل جرم است تقدیم کند.
ماده ی 15 قانون صدور چک نیز بیان می کند که دارنده چک می تواند وجه چک و ضرر و زیان خود را در دادگاه کیفری مرجع رسیدگی مطالبه کند .
چه چک هایی را می توان در مورد آن ها شکایت کیفری طرح کرد؟
چکی که بر عهده یک بانک ایرانی صادر شده باشد
چکی که در ایران بر عهده یک بانک خارج از ایران صادر شده باشد توجه داشته باشید که در این فرض باید محل صدور چک ایران باشد .
علیه چه اشخاصی می توان طرح شکایت کیفری کرد؟
فقط می توان علیه صادرکننده چک طرح شکایت کیفری کرد. نه علیه ضامنان و نه علیه ظهرنویسان .البته مسئولیت حقوقی ضامنان و ظهرنویسان به قوت خود باقی است و می توان علیه آن ها اقامه دعوای حقوقی کرد.
اگر صادرکننده چک فوت کند اگرچه وراث او درصورت رد نکردن ترکه نسبت به مبلغ چک مسئولیت دارند اما طبیعی است که به دلیل اصل شخصی بودن مجازات ها دارای مسئولیت کیفری نیستند و قابل مجازات نمی باشند.
وظایف دارنده چک برای طرح شکایت کیفری
دارنده باید ظرف 6 ماه از تاریخ صدور چک اقدام به اخذ گواهی عدم پرداخت کند.
دارنده باید ظرف 6 ماه از تاریخ اخذ گواهی عدم پرداخت ،اقدام به طرح شکایت کیفری کند.
چه کسی می تواند برای طرح شکایت کیفری اقدام کند؟
فردی که : دارنده چک باشد
از بانک گواهی عدم پرداخت گرفته باشد و این گواهی به نام او صادر شده باشد
برای اولین بار چک را به بانک ارائه کرده باشد.
برای تشخیص اینکه چه کسی اولین بار برای وصول چک به بانک مراجعه کرده بانکها مکلفند با مراجعه ی دارنده چک هویت کامل او را در پشت چک با ذکر تاریخ قید کنند .
کسی که چک پس از برگشت از بانک به وی منتقل شده حق شکایت کیفری ندارد مگر آن که به واسطه ارث (انتقال قهری) به وی منتقل شده باشد.
اگر بعد از شکایت کیفری شاکی چک را به دیگری انتقال بدهد یا حقوق خود را نسبت به چک به هر نحوی به دیگری واگذار کند ، تعقیب کیفری موقوف می شود. اما اگر این انتقال قهری باشد یعنی شاکی فوت کند و حقوق ناشی از چک به وراث او منتقل شود تعقیب کیفری همچنان ادامه می یابد .
چک های فاقد وصف کیفری
برخی از چکها قابلیت شکایت کیفری ندارند و فقط می توان نسبت به آن ها اقدام به اقامه ی دعوای حقوقی یا درخواست اجرا از اداره ثبت اسناد کرد این چک ها از قرار ذیل اند:
1-چک سفید امضا : اگر ثابت شود که چک سفید امضا بوده است یعنی صادرکننده چک را امضا کرده اما برخی از مفاد چک را مثل مبلغ آن را درج نکرده و تکمیل آن را به خواست خود دارنده چک قرارداده است .
2- چک مشروط: در متن چک وصول آن منوط به تحقق شرطی شده باشد یا آن که بدون قید در متن چک ثابت شود گه وصول وجه آن منوط به تحقق شرطی شده است .
3- چک بابت تضمین: در متن چک نوشته شده باشد که چک بابت تضمین انجام کاری یا تعهدی است یا بدون آن که در متن چک قید شود ثابت شود که چک بابت تضمین است.مانند آن که در قراردادی به صورت جداگانه نوشته شود که چک شماره ... بابت حسن انجام کار یا بابت تخلیه به موقع دریافت می شود.
4-چک بدون تاریخ: در صورتی که ثابت شود که چک بدون تاریخ صادر شده است و دارنده یا شخص دیگری تاریخ آن را درج کند.
5- چک وعده دار: اگر تاریخ واقعی صدور چک مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک باشد .باید توجه داشت که :
چکی که تاریخ مندرج آن منطبق با تاریخ واقعی صدور چک باشد اصطلاحا چک روز نامیده می شود فقط چنین چکی قابل تعقیب کیفری است.
فرض را بر این می گذاریم که چک در همان تاریخ مندرج در متن آن صادر شده مگر خلاف آن اثبات شود که در صورت اثبات اینکه تاریخ واقعی صدور مقدم بر تاریخ مندرج در متن چک بوده است این چک جنبه کیفری ندارد.
6- چکی که بابت معاملات نامشروع مانند بهره ربوی صادر شده باشد .
طرق وصول وجه چکوصول چکراه های نقد کردن چکراه های وصول چکوصول وجه چکراه های وصول وجه چکروش های وصول وجه چکروش وصول وجه چکوظایف دارنده چکبررسی حدود مسئولیت مسئولین چکحدود مسئولیت چکوصول وجه چک از طریق اجراییه ثبتوصول چک از راه اجراییه ثبتوصول وجه چک از راه اجراییهچک های فاقد وصف کیفریچک فاقد وصف کیفریچک فاقد وصف کیفری چیست؟چک های فاقد وصف کیفری چیست؟روش های وصول چکشیوه های وصول چکطرق مختلف جهت مطالبه وجه چكطرق مختلف مطالبه وجه چکمطالبه وجه چکطرق مختلف وصول وجه چکوصول چک برگشتیراه های مطالبه وجه چکنحوه وصول چکچگونگی وصول چکق.ص.چچک سفید امضاچک بلا محلچک بی محلقانون چک