شریک و معاون جرم كيست

تعریف شریک جرم: 

شریک جرم کسی است که به قصد ارتکاب جرم با فرد یا افراد دیگری در انجام عملیات مادی جرم معینی مشارکت و همکاری کند. به عبارت دیگر، شریک جرم به کسی اطلاق می‌شود که با همکاری یک یا چند نفر دیگر یک جزء از عملیات مادی و محسوس جرم معینی را انجام دهد به نحوی که هریک از آنها فاعل مستقل آن جرم شناخته شوند؛ مانند اینکه دو نفر به قصد سرقت وارد منزل شخص دیگری شوند و متفقاً اموال متعلق به صاحب‌خانه را جمع آوری کرده و با خود ببرند. در این واقعه، چون هر یک از آنها در ربودن مال متعلق به دیگری مشارکت داشته، شرکای جرم یا مباشرین سرقت نامیده شده و مستحق مجازات هستند.

مجازات شریک جرم:

 

با توجه به اینکه شرکت در جرم زمانی مصداق پیدا می‌کند که چند نفر با همکاری و مساعدت یکدیگر، عملیات اجرایی تشکیل دهنده جرم را تحقق بخشند و با عنایت به اینکه مجازات شریک در جرم، مجازات فاعل مستقل آن خواهد بود، لذا هر شریک جرم یک مباشر جرم توصیف شده و علی القاعده مجازات مباشر جرم را دارد از طرف دیگر هر شریک جرم عهده‌دار مسئولیت کامل اقدامات انجام شده توسط خود را داشته و با وی به همان نحو عمل می‌شود که با مباشر جرم باید عمل شود.

 

 در واقع، مسئولیت کیفری شریک در جرم کاملاً مشخص بوده و به هیچ وجه ارتباطی با مسئولیت کیفری سایر شرکا پیدا نخواهد کرد و به همین جهت هر شریک می‌تواند به تنهایی مورد تعقیب قرار گیرد. مثلاً اگر پدری با مشارکت برادر خود مبادرت به سرقت مخفیانه اموال فرزند خود کند، علیرغم اینکه پدر بر اساس قانون مجازات اسلامی مستوجب مجازات حد نیست، لیکن برادر وی که در ربودن مخفیانه مال برادرزاده خویش نقش اجرایی داشته است، با احراز شرایط لازم برای سرقت حدی، مستحق مجازات حد خواهد بود.

 

 همچنین مجازاتی که علیه یک شریک جرم اعمال می‌شود کاملاً مستقل از کیفری است که علیه سایر شرکای وی قابل اعمال است. یعنی اینکه مجازات و عدم اعمال مجازات بستگی به خود شریک داشته و کیفیات مخففه یا مشدده برای هر بزهکاری با توجه به موقعیت و وضعیت و خصوصیات جسمانی و روانی، خانوادگی، شغلی و عکس العمل وی در زمان ارتکاب جرم و پس از آن، جداگانه در نظر گرفته شده و اثری نسبت به سایر شرکاء ندارد.

 

 

در مورد جرایم غیر عمدی هم که ناشی از خطای دو نفر یا بیشتر است، مجازات هریک از شرکا مجازات فاعل مستقل است و اگر تأثیر مداخله و مباشرت شریک در حصول جرم ضعیف باشد، دادگاه می‌تواند مجازات وی را به تناسب تأثیر عمل، تخفیف دهد. 

 

 

تعریف معاون جرم:

 

معاون جرم کسی است که به قصد ارتکاب جرم، بی آنکه مستقیماً در انجام عملیات اجرایی جرم مداخله ای کند، به طرق مختلف همچون تحریک، تشویق، تطمیع، تهدید و ... فرد یا افراد دیگری را در ارتکاب جرم معینی مساعدت و یاری کند.

 

معاون جرم به کسی اطلاق می شود که در عملیات مادی تشکیل دهنده جرم معینی دخالت نمی کند، بلکه با کمک و یاری رسانیدن به مباشر یا مباشرین جرم، ارتکاب فعل مجرمانه معینی را مهیا یا تسهیل می‌کند. مانند اینکه کسی با علم و اطلاع از قصد مجرمانه دیگری با اتومبیل خود وی را شب هنگام به محل سرقت برده و در داخل اتومبیل منتظر بماند تا سارق اموال مسروقه را به داخل اتومبیل منتقل کند و سپس آن اموال را با خودرو به محل دیگری ببرد یا فردی در حوالی مغازه فرش فروشی که سارق قصد سرقت از آن را دارد حاضر شده و به مراقبت بپردازد تا اگر صاحب مغازه یا مأموران انتظامی سررسیدند، به طرق مقتضی سارق را که سرگرم جمع آوری اموال متعلق به دیگری است، مطلع سازد