اعاده دادرسی

جهات اعاده دادرسی

اعاده دادرسی تنها در مواد مصرحه قانونی ممکن می باشد .جهات نه گانه اعاده دادرسی عبارتند از :

1-صدور حکم خارج از خواسته(موضوع حکم مورد ادعای خواهان نبوده باشد)

به عنوان مثال چنانچه خواسته خلع ید بوده و دادگاه به خلع ید و قلع و قمع بنا حکم داده باشد. در این صورت قلع و قمع خارج از خواسته بوده و محکوم علیه می تواند نسبت به آن  اعاده دادرسی نماید .

2-صدور حکم به بیشتر از خواسته

به عنوان مثال خواسته دعوا100 تن گندم بوده و دادگاه به 150 تن گندم رای دهد .

3- وجود تضاد در مفاد یک حکم

مثلا دادگاه در قسمت اسباب موجهه ادله خواهان را مقدم دانسته اما در قسمت نتیجه رای  به ضرر خواهان رای را صادر نموده باشد.

4-وجود تضاد بین دو حکم در موضوع واحد بین اصحاب واحد: این بند به اعتبار امر مختومه اشاره دارد.

5-به کار بردن حیله و تقلب

مانند اثبات تبانی با کارشناس یا شهادت دروغ

6-اثبات جعلی بودن اسناد مستند حکم

اگر در حکم دادگاه به اسنادی استناد شود که پس از صدور حکم جعلی بودن آن اسناد اثبات شود این امر از جهات اعاده دادرسی  محسوب می شود. برای این منظور جعلیت باید پس از صدور حکم  و با حکم نهایی دادگاه اثبات شده باشد و سند مذکور موثر در حکم دادگاه بوده باشد.

7- به دست امدن اسناد و مدارک مکتوم

چنانچه محکوم علیه پس از صدور حکم قطعی  مدارکی پیدا کند که دلیل حقانیت وی باشد  می تواند به استناد آنها تقاضای اعاده دادرسی نماید.

8-اثبات اصالت سند

در صورتی که سندی ابتدا جعلی و فاقد اصالت شناخته شود اما متعاقبا به موجب رای قطعی کیفری اصالت ان احراز گردد .

9-احراز خلاف شرع بین توسط رییس قوه قضاییه(ماده 477 آیین دادرسی کیفری)

اعمال ماده 47 آیین دادرسی کیفری و اعاده دادرسی تفاوت هایی با هم دارند.

 تفاوت اول آن که اعاده دادرسی از طریق ماده 477 نسبت به کلیه آراء اعم از حکم یا قرار قابل اعمال است در حالی که در هشت مورد قبلی فقط نسبت به احکام می توان نقاضای اعاده دادرسی نمود . تفاوت دیگر آن که استفاده از ماده 477 آیین دادرسی کیفری هم در امور حقوقی هم کیفری امکان دارد در حالیکه استفاده از 8مورد اول برای موضوعات حقوقی می باشد. تفاوت سوم آن که اعمال ماده 477 فاقد مهلت می باشد.تفاوت چهارم آن که اعاده دادرسی از طریق ماده 477 نیاز به دادخواست و هزینه دادرسی ندارد . مرجع اعاده دادرسی از طریق ماده477 شعب خاصی از دیوان عالی کشور است در صورتی که مرجع اعاده دادرسی پرونده های حقوقی شعبه صادرکننده حکم مورد ادعا می باشد. شایان ذکر است مرجع اعاده دادرسی در پرونده های کیفری نیز پس از تجویز اعاده دادرسی در دیوان عالی، شعبه هم عرض دادگاه صادرکننده می باشد.

انواع اعاده دادرسی

اعاده دادرسی به دو نوع اصلی و طاری می باشد :

اعاده دادرسی اصلی در مواردی مصداق دارد که محکوم علیه مستقلا در صورت وجود یکی از جهات8گانه دادخواست خود را به دادگاه  صادرکننده حکم مورد اعاده تقدیم می کند.

اعاده دادرسی طاری  حکم مورد درخواست اعاده، در دعوایی دیگر به ضرر محکوم علیه مستند قرار داده شود که در این صورت محکوم علیه می تواند با وجود یکی از جهات 8گانه ضمن رسیدگی به دعوای جدید دادخواست اعاده دادرسی خود را به دادگاهی  که حکم مورد اعاده آنجا مستند قرار داده شده تقدیم نماید.

به عنوان مثال دعوایی بین الف و ب با خواسته اثبات مالکیت در شعبه 8 کرج مطرح بوده و حکم  مالکیت به نفع الف صادر می شود.اگر شخص الف حکم را در دعوایی دیگر با خواسته خلع ید علیه ب در شعبه 10 کرج مستند قرار دهد در این صورت با شرط وجود یکی از جهات 8گانه، شخص ب می تواند در دادگاهی که اثبات مالکیت صورت گرفته دادخواست اعاده دادرسی اصلی را تقدیم نماید .دادگاه دوم تا اتخاذ تصمیم در خصوص اعاده دادرسی ،رسیدگی به دعوای جدید را متوقف می کند.

اعاده دادرسی طاری به دادگاهی که حکم مورد اعاده آنجا به عنوان دلیل ارائه شده (دادگاه دوم) تقدیم میگردد اما رسیدگی به آن با دادگاه صادرکننده حکم مورد اعاده است.

نکات تکمیلی

اگر مرجع اعاده دادرسی دادگاه بدوی باشد رای مرحله اعاده می تواند قابل تجدیدنظر و قابل فرجام باشد. اما چنانچه مرجع اعاده دادرسی دادگاه تجدیدنظر باشد رای مرحله اعاده فقط می تواند قابل فرجام باشد زیرا کلیه آرای صادره از دادگاه تجدیدنظر قطعی است.

در مرحله اعاده دادرسی غیر از طرفین دعوا شخص دیگری به هیچ عنوان  نمی تواند داخل داخل دعوا شود پس طرح ورود ثالث و جلب ثالث در مرحله اعاده دادرسی ممکن نمی باشد.از آنجا که برای رسیدگی در این مرحله، جهات نوشته شده در دادخواست اهمیت دارد، لذا جهت دیگری غیر از دادخواست ترتیب اثر داده نمی شود مانند دعوای متقابل،دعوای اضافی،یا افزایش خواسته.