آزادی مشروط چیست؟

 شیوه ای است که بر اساس آن محکوم می تواند در زمان اجرای حکم حبس، فعالیت های حرفه ای، آموزشی، حرفه آموزی، درمانی و نظایر اینها را در خارج از زندان انجام دهد. اجرای این فعالیت ها زیر نظر مراکز نیمه آزادی است که در سازمان زندان ها و اقدامات تأمینی و تربیتی تأسیس می شود.

شرایط نظام نیمه آزادی

 حبس تعزیری درجه دو تا هفت باشد )فقط در خصوص حبس تعزیری در جه دو تا چهار پس از گذراندن یک چهارم مجازات از صادر کننده حکم قطعی صادر میشود؛

 شاکی باید گذشت کند؛  محکوم باید تامین مناسب بسپارد محکوم باید تعهد به انجام یک فعالیت شغلی، حرفه ای، آموزشی، حرفه آموزی، مشارکت در تداوم زندگی خانوادگی یا درمان اعتیاد یا بیماری که در فرآیند اصلاح یا جبران خسارت وارد بر بزه دیده مؤثر است، بدهد. محکوم باید رضایت داشته باشد. محکوم میتواند در طول مدت مجازات هم درخواست صدور حکم نیمه آزادی نماید و دادگاه موظف به رسیدگی است.

نظام آزادی مشروط

 در مورد محکومیت به حبس تعزیری، دادگاه صادر کننده حکم می تواند در مورد محکومان به حبس بیش از ده سال پس از تحمل نصف و در سایر موارد پس از تحمل یک سوم مدت مجازات به پیشنهاد دادستان یا قاضی اجرای احکام با رعایت شرایط زیر حکم به آزادی مشروط را صادر کند.

 الف- محکوم در مدت اجرای مجازات همواره از خود حسن اخلاق و رفتار نشان دهد.

 ب- حاالت و رفتار محکوم نشان دهد که پس از آزادی، دیگر مرتکب جرمی نمی شود.

 پ- به تشخیص دادگاه محکوم تا آنجا که استطاعت دارد ضرر و زیان مورد حکم یا مورد موافقت مدعی خصوصی را بپردازد یا قراری برای پرداخت آن ترتیب دهد.

 ت- محکوم پیش از آن از آزادی مشروط استفاده نکرده باشد

آزادی مشروط فقط در خصوص حبس تعزیری است؛ در خصوص حبس اگر شخص به بیش از 10 سال محکوم شده باشد باید نصف و در صورت محکومیت به 10 سال و کمتر، باید یک سوم حبس را سپری کرده باشد. انقضای نصف و یک سوم کیفری و همچنین مراتب مذکور در بندهای الف و ب پس از گزارش رئیس زندان محل به تأیید قاضی اجرای احکام میرسد. قاضی اجرای احکام موظف است مواعد مقرر و وضعیت زندانی را درباره تحقق شرایط مذکور بررسی و در صورت احراز آن، پیشنهاد آزادی مشروط را به دادگاه تقدیم نماید.

 مدت آزادی مشروط شامل بقیه مدت مجازات می شود، لکن دادگاه می تواند مدت آن را تغییر دهد و در هر حال آزادی مشروط نمی تواند کمتر از یک سال و بیشتر از پنج سال باشد جز در مواردی که مدت باقیمانده کمتر از یک سال باشد که در این صورت مدت آزادی مشروط معادل بقیه مدت حبس است

 دادگاه می تواند با توجه به اوضاع و احوال وقوع جرم و خصوصیات روانی و شخصیت محکوم، او را در مدت آزادی مشروط، به اجرای دستورهای مندرج در قرار تعویق صدور حکم، ملزم کند. دادگاه، دستورهای مذکور و آثار عدم تبعیت از آنها و نیز آثار ارتکاب جرم جدید را در حکم خود قید و به محکوم تفهیم می کند.

هرگاه محکوم در مدت آزادی مشروط بدون عذر موجه از دستورهای دادگاه تبعیت نکند برای بار اول یک تا دو سال به مدت آزادی مشروط وی افزوده می شود. در صورت تکرار یا ارتکاب یکی از جرائم عمدی موجب حد، قصاص، دیه یا تعزیر تا درجه هفت، علاوه بر مجازات جرم جدید، مدت باقیمانده محکومیت نیز به اجراء در می آید، در غیر این صورت آزادی او قطعی می شود.

نظارت الکترونیکی

 در جرائم تعزیری از درجه دو تا درجه هشت، دادگاه می تواند در صورت وجود شرایط مقرر در تعویق مراقبتی، محکوم به حبس را بارضایت وی در محدوده مکانی مشخص تحت نظارت سامانه (سیستم)های الکترونیکی قرار دهد. نکته مهم اینکه قبلا فقط در حبس تعزیری درجه پنج تا هشت در صورت وجود شرایط مقرر در تعویق مراقبتی دادگاه میتوانست محکوم به حبس را با رضایت او در محدوده مکانی مشخص تحت نظارت سیستمهای الکترونیکی قرار دهد ولی به موجب قانون کاهش مجازات حبس تعزیری مصوب 99، این مورد در خصوص حبسهای تعزیری درجه دو، درجه سه و درجه چهار نیز پس از گذراندن یک چهارم مجازاتهای حبس قابل اِعمال است؛